W przypadku przyznania nowej emerytury z FUS mężczyźnie urodzonemu w 1950 r., który
osiągnął wiek emerytalny, wynoszący 65 lat, i posiada 5-letni okres ubezpieczenia w Polsce w latach 1997-2001 oraz 10-letni okres ubezpieczenia w Irlandii, ZUS obliczy wysokość emerytury wyłącznie na podstawie polskich okresów ubezpieczenia.
Wysokość nowej emerytury zainteresowanego to wynik podzielenia podstawy emerytury (kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne w Polsce) przez średnie dalsze trwanie życia2 dla osób w wieku, w jakim ubezpieczony przechodzi na emeryturę.
Obliczanie emerytury ustalonej bez konieczności uwzględnienia zagranicznych okresów ubezpieczenia lub zamieszkania przebytych w państwach członkowskich
Jeżeli prawo do emerytury w danym państwie członkowskim zależy od długości okresów ubezpieczenia, ale w przypadku danej osoby do uzyskania prawa do tego świadczenia
nie jest konieczne uwzględnienie zagranicznych okresów ubezpieczenia (zamieszkania) przebytych przez tę osobę w innych państwach członkowskich, wówczas wysokość emerytury obliczana jest wyłącznie na podstawie okresów ubezpieczenia (zamieszkania) w państwie ustalającym emeryturę (tzw. emerytura krajowa), z pominięciem okresów zagranicznych przebytych w innych państwach członkowskich.
Jednakże w takiej sytuacji oblicza się również kwotę emerytury, jaka przysługiwałaby na podstawie łączonych okresów ubezpieczenia lub zamieszkania przebytych w państwach członkowskich (kwotę emerytury proporcjonalnej), i gdyby okazało się że byłaby ona wyższa od kwoty emerytury krajowej, obliczonej na podstawie okresów ubezpieczenia przebytych wyłącznie w państwie ustalającym emeryturę,
to osobie zainteresowanej zostanie ustalona emerytura proporcjonalna.
W przypadku przyznawania emerytury kobiecie urodzonej przed 1 stycznia 1949 r.,
posiadającej 20-letni okres ubezpieczenia w Polsce (wystarczający do nabycia prawa do emerytury), mającej również 2-letni okres ubezpieczenia (zamieszkania) w Szwecji i 3-letni okres Ubezpieczenia w Wielkiej Brytanii, ZUS obliczy wysokość jej świadczenia w następujący sposób:
-
najpierw obliczy emeryturę krajową – na podstawie wyłącznie polskiego okresu ubezpieczenia, wynoszącego 20 lat,
-
następnie obliczy emeryturę proporcjonalną – na podstawie sumy okresów Ubezpieczenia (zamieszkania) w Polsce, w Szwecji i w Wielkiej Brytanii, wynoszących łącznie 25 lat, tj. obliczy teoretyczną (pełną) kwotę emerytury na podstawie 25-letniego łącznego okresu ubezpieczenia (zamieszkania) w trzech wymienionych państwach członkowskich, a potem obliczy emeryturę proporcjonalną (częściową), która w omawianym przypadku stanowi 20/25 kwoty teoretycznej,
-
wreszcie ZUS porówna kwoty: emerytury krajowej i emerytury proporcjonalnej i ustali świadczenie w wysokości korzystniejszej dla osoby zainteresowanej.
Opisane wyżej zasady obliczania wysokości emerytury mają również zastosowanie przy ustalaniu emerytury z ZUS, do której prawo nie zależy od długości okresów ubezpieczenia, ale której wysokość zależy od długości tych okresów.
Dotyczy to tzw. nowej emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ustalanej ubezpieczonym urodzonym po 31 grudnia 1948 r., niebędącym członkami otwartych funduszy emerytalnych, którzy wiek uprawniający do emerytury osiągną w latach 2009-2013.
Emerytura ta obliczana jest na zasadach mieszanych, tj. w części na zasadach dotychczasowych (wysokość zależy od długości okresów ubezpieczenia) i w części na zasadach zreformowanych (wysokość nie zależy od długości okresów ubezpieczenia).
Ustalanie dopłaty do kwoty najniższej polskiej emerytury osobom zamieszkałym w Polsce, uprawnionym do emerytury z FUS, posiadającym okresy ubezpieczenia w Polsce i zagraniczne okresy ubezpieczenia lub zamieszkania w państwach członkowskich
Osoby zamieszkałe w Polsce, pobierające emeryturę z Polski i emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy z innych państw członkowskich, których to świadczeń łączna wysokość jest niższa od obowiązującej w Polsce kwoty najniższej emerytury, mogą uzyskać dopłatę do minimum.
Zasady ustalania przez ZUS dopłaty do kwoty najniższej polskiej emerytury są inne dla przyznawanych według dotychczasowych zasad emerytur, do których prawo i wysokość są uzależnione od długości okresów ubezpieczenia, oraz inne dla nowych emerytur, uzależnionych od środków zewidencjonowanych na koncie emerytalnym.
Do emerytury ustalonej na dotychczasowych zasadach dopłata do minimum jest przyznawana przez ZUS, jeżeli emeryt mieszka w Polsce,
a jego świadczenie zostało ustalone w wysokości częściowej, z zastosowaniem proporcji polskich okresów Ubezpieczenia do sumy polskich i zagranicznych okresów ubezpieczenia lub zamieszkania, przebytych w państwach członkowskich. Dopłata ta stanowi różnicę między kwotą najniższej polskiej emerytury a sumą kwot polskiej emerytury i zagranicznej emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy pobieranych przez tę osobę.